Donderdag 3 juli 2025
Effectief composteren
In deze blog leer je meer over composteren. Welk proces schuilt er achter en waarom is eigen geproduceerde compost zo goed voor je tuin? En is het haalbaar om te composteren met een kleine tuin?
Wat is compost?
Compost is organisch materiaal, van planten of dieren, dat is vergaan (gecomposteerd) en gebruikt kan worden als voeding voor de bodem. Onder organisch materiaal verstaan we bijvoorbeeld bladeren, tuinafval en groente- en fruitresten. Het proces van composteren blijft continu doorgaan en het eindproduct is dus nooit 'af'. Dit proces kun je goed in het bos waarnemen, waar bladeren en takken uiteindelijk vergaan tot aarde, maar altijd door nieuw materiaal wordt aangevuld.
Compost is niet hetzelfde als aarde of grond. Klei, zand en andere mineralen combineren met organisch materiaal en dit vormt de grond waarin tuinen, akkers en bossen groeien. Compost is het organische deel en maakt gemiddeld 3 tot 5 procent van de bodemopbouw uit. Dit is genoeg voor een gezond bodemleven. Voor moestuinieren is 5 tot 10 procent ideaal.
De magie van compost
Regelmatig (jaarlijks) compost aan je grond toevoegen is een simpele manier om een gezonde bodem te creëren. Planten hebben zo de juiste bodemstructuur en genoeg nutrienten om zonder extra (kunst)voeding te kunnen groeien. Het geweldige van compost is dat het altijd toegevoegd kan worden en snel en effectief voeding afgeeft.
Door zelf te composteren creëer je een soort mini-kringloop. Wat vaak gezien wordt als afval gooi je niet weg, maar vergaat tot een kostbaar product waar je normaal gesproken veel geld voor betaald. Bovendien bevat compost gemaakt van eigen restproducten veel inheemse microben die goed zijn aangepast aan jouw tuin. Op lange termijn bouw je een goede bodemstructuur op, waar meer leven, lucht en water wordt vastgehouden en zorgt voor betere drainage en een stevige basis voor plantenwortels.
Basisprincipes van composteren
Het bodemleven wat zorgt voor het composteren van groenafval heeft drie dingen nodig: voeding, lucht en vocht. De kunst zit hem in de juiste balans te vinden en zo de ideale omstandigheid voor microben, schimmels en insecten te creëren. De 'voeding' kun je indelen in twee categorieën: groene en bruine materialen. Groene producten zijn stikstofrijk en bevatten veel vocht. Voorbeelden zijn:
Bruine producten zijn koolstofrijk en vaak droog. Voorbeelden zijn:
Een simpele regel is: drie delen groen op één deel bruin zorgt voor een goede verhouding stikstofrijk/koolstofrijk. Dit is geen stricte richtlijn, maar in de buurt van deze verhouding mengen zorgt voor een effectief proces. Druk het niet aan, maar meng het en zorg dat er genoeg lucht tussen zit. Als het een lange periode droog is voeg ik vaak een gieter water toe en als het veel regent leg ik er een plank of zeil overheen. Te droog stopt het proces en door te veel vocht sluit je je composthoop af van voldoende lucht.
Om het proces te versnellen loont het om grote stukken afval te knippen, hakken of scheuren. Lange houtige takken knip ik in kleinere stukken en grote stukken karton scheur ik in snippers.
Composteren in een kleine tuin
Je hebt relatief veel afval nodig om een composthoop goed te laten functioneren. Een gangbare afmeting is 1m x 1m. Als je een kleine tuin hebt zul je snel merken dat het heel lang duurt voordat je een redelijke hoop hebt gemaakt. Er zijn echter wel degelijk mogelijkheden om toch succesvol te composteren. Haal je 25% van de voeding die je aan je planten wilt geven uit eigen productie, boek je al winst.
Om je composthoop sneller te vullen moet je creatief zijn. Wat enorm helpt is je buren en omgeving aanbieden hun tuinafval te doneren. In de herfst worden vaak opvangbakken voor bladeren door de gemeente neergezet, wat een enorme boost geeft aan je composthoop. Groei meer planten en vervang je schutting door een heg. Dit helpt met vergroenen van je tuin, maar levert ook veel tuinafval op. Gooi je oude dozen niet weg, dit is een goede bron van bruin materiaal. Zorg wel dat je nietjes, stickers en plakband verwijderd en het karton klein maakt. Tot slot kun je boeren in de omgeving vragen of je gratis paardemest kunt ophalen.
Je kunt heel simpel alles op een hoop gooien, of een bak bouwen zoals de foto hierboven. Er zijn ook genoeg composttonnen te koop die juist voor een kleinere tuin ideaal zijn. Je sluit goed af wat een nette uitstraling heeft en de bak warmt snel op waardoor het proces versnelt. De voorkeur gaat uit naar een bak die in contact staat met de aarde, zodat het bodemleven zijn werk kan doen en kan mengen met je compost.
Geen composthoop is hetzelfde. Door het proces kan het erg heet worden (soms wel 60 of 70 graden), maar als het niet gebeurt is dat ook prima. Ook kleine beetjes compost helpen je bodem gezond te houden. Het geeft een enorme voldoening als je dit proces van groenteschillen tot bruikbare compost kunt meemaken.
Heb je nog vragen over composteren of wil je hulp bij het bouwen van compostbakken? Bel of stuur een mailtje en we helpen je graag verder. Succes!